Başka bir tarım kiminle mümkün?

Yerel seçim döneminde yoksullara sosyal yardım çalışmaları kendine geniş yer bulabilirken, başka bir tarım mümkün sloganının kendine pek yer bulamadığını görüyoruz. 

Yazı dizisi: Gezi eylemlerinden 2024 yerel seçimlerine -7

Dünya genelinde 2023 ve 2024 yıllarında gıda fiyatları düşerken, Türkiye’de gıda fiyatlarında artış görüldü. Bunun temel nedenini Türkiye’de tarımsal üretimin dışa bağımlı endüstriyel modeline dayalı olması oluşturuyor. Gıda ürünleri ya dışarıdan ithal ediliyor ya da dışarıdan ithal edilen girdilere dayalı olarak üretiliyor. Bu gıda tedarik modeline karşı gıda egemenliği ve başka bir tarım mümkün söylemleri ortaya atıldı. Başka bir tarımın mümkün olması ulusal tarım ve hayvancılık politikasının buna yönelik olması ile mümkün. Ayrıca yerel organizasyonlar aracılığı ile geçimlik ve küçük üreticilerin desteklenmesi önem taşıyor. Yerel seçim döneminde yoksullara sosyal yardım çalışmaları kendine geniş yer bulabilirken, başka bir tarım mümkün sloganının yerel seçim gündeminde kendine pek yer bulamadığını görüyoruz.  

Soyer ve Maçaoğlu’nun başka tarım söylemleri 

İzmir Belediye Başkanı Tunç Soyer görev yaptığı dönemde köy enstitülerini yeniden canlandırıp, geleceğe taşıma amacıyla İkinci Yüzyılın Köy Enstitüsü - Başka Bir Tarım Okulu projesini başlatmıştı. Yerel üretici pazarları ve üreticiye destek verecek toprak analiz laboratuvarı çalışmaları bu yaklaşımın bir uzantısıydı. Başka bir tarım mümkün söyleminin yerel düzeydeki savunuculuğunu yapan Tunç Soyer’in bu çabası ön planda kendine yer bulamadı. Diğer taraftan Türkiye’nin tarım başkenti olan Antalya’da bu gibi bir tarz bir savunuculuğun kendini ortaya koyabildiğini söylemek olanaklı değil. 

Antalya’nın Aksu ilçesinde Fen Lisesi bahçesinde küçük bir odada bulunan Aksu Köy Enstitüsü’nden kalma alet edavat çürümeye terk edilmiş bulunuyor. Antalya’daki herhangi bir yerel yöneticinin burada İkinci Yüzyılın Köy Enstitüsü sloganı üzerinden başka bir tarım mümkün tarzı bir projeyi hayata geçirmesi bugüne kadar gündeme gelmedi. Tarımsal üretime ilişkin bakış açıları ve başka bir tarım mümkün sloganını sahiplenme durumlarının muhalefet partileri içinde yeniden belediye başkanlığına aday gösterilip, gösterilmeme açısından nasıl değerlendirildiğini bilemiyoruz. Ancak tarımsal üretimin sorunlarına çözüm geliştirmeye yönelik yerel düzeydeki çalışmaların, yerel seçimin gündeminde kendine yer bulamadığı görülüyor.

Başka bir tarım mümkün sloganını önceki dönemde belediye başkanlığı çalışmalarının sloganlarından biri olarak ele alan belediye başkanların bu tutumu muhalefet partilerinin yöneticileri arasında yankı bulmadı

Benzer bir durumun Mehmet Fatih Maçoğlu’nun Kadıköy belediye başkanlığı adaylığı süreci açısından söz konusu olduğu görülüyor. Tunceli’de belediye başkanlığı yaptığı dönemde üretici ve satış kooperatifleri aracılığı ile tekellerin denetimi altındaki tarımsal üretim ve gıda tedarik sistemine alternatif bir model geliştiren Maçaoğlu’nun Kadıköy belediye başkanlığı adaylığında muhalif kesimlerin bir araya gelmemiş olması dikkat çekiyor. Türkiye’nin yapısal sorunlarından biri olan dışa bağımlı endüstriyel tarım politikası ve bunun sonucu olarak ortaya çıkan gıda güvencesizliği durumu yerel seçimlerin gündemine giremedi. 

Kentlerin çeperlerindeki tarımsal arazileri imar ve yapılaşma baskısı altında tutan güncel inşaata dayalı birikim modeli yerine bu arazilerde tarımsal üretimin etkin şekilde yürütülmesini sağlayacak politikaların savunuculuğuna gereksinim duyuluyor. Ne var ki başka bir tarım mümkün sloganını önceki dönemde belediye başkanlığı çalışmalarının sloganlarından biri olarak ele alan belediye başkanların bu tutumu muhalefet partilerinin yöneticileri arasında yankı bulmadı. Muhalefet partilerinin yöneticilerinin yerel seçimlerin sonrasında topluma acı reçetenin içirileceği öngörüsünde bulunarak iktidara sarı kart gösterilmesi çağrısı yaptıkları görülüyor. Ancak acı reçetenin etkisini arttıran ve gıda güvencesizliğini derinleştiren tarımda dışa bağımlılık sorununa nasıl çözüm geliştirileceği konusu muhalefet partilerinin gündeminde kendine yer edinemedi.